Wouter Schakel maakt een analyse van de politieke ongelijkheid te gevolge van de economische ongelijkheid. Deze analyse is indrukwekkend en toont aan dat de economie de “gelijkheid” in het wetgevende politieke leven compleet wordt gecorrumpeerd door de economie, door de economisch sterkere. Dit leidt tot een plutocratie waar de rijken het voor het zeggen hebben. Dit fenomeen, zo blijkt uit zijn onderzoek, is niet, zoals velen menen, beperkt tot de Verenigde Staten van Amerika. “De hoofdbevinding van deze analyse is helder: politieke ongelijkheid is niet beperkt tot de Verenigde Staten, maar doet zich veel breder voor in gevestigde democratieën. Op papier garanderen al deze landen politieke gelijkheid, aangezien alle volwassen burgers mogen stemmen, maar in de praktijk komt hier heel weinig van terecht. Ook West-Europese samenlevingen kunnen dus bestempeld worden als plutocratieën.”
Wouter Schakel in Apache 2-9-2020
De politieke ongelijkheid is een aanfluiting van de democratie, want in een democratie hebben de burgers via een vrije en gelijke stem het laatste woord en niet een rijke elite. Deze machtsconcentratie bij de rijken is onlosmakelijk verbonden met het kiessysteem. Hierbij mag de burger enkel stemmen op kandidaten die door de partij zijn aangeduid. En wie komt er op een verkiesbare plaats?, juist ja…dit is de plutocratie van de partijen. Na de “verkiezingen” heeft de burger gans de legislatuur niets meer te zeggen.
Op basis van zijn analyse suggereert Wouter Schakel een aantal voorlopige antwoorden. Maar deze brengen weinig zoden aan de dijk om deze ongelijkheid op te heffen, omdat hij binnen het systeem van de partijpolitiek blijft en er geen systeemverandering wordt voorgesteld. Tenzij zijn laatste opmerking over de rol van de ideeën. Er zijn nieuwe ideeën nodig om tot een systeemverandering te kunnen komen. Dit is het idee van directe democratie.
Opdat iedereen politiek gelijk zou kunnen zijn moet ook iedereen op gelijke wijze kunnen deelnemen aan de politiek, d.w.z. aan de wetsproductie. Degenen die de gevolgen van een beslissing moeten dragen moeten ook kunnen deelnemen in het maken van de beslissing. Gelijkheid in het maken van de wet wordt gerealiseerd door een democratie waarin voor ieder individu een gelijke vrije stem wordt gegarandeerd in de wetsproductie. Deze vorm van democratie is de directe democratie: de bevolking (= de verzameling van individuen) heeft het laatste woord. In de praktijk betekent dit dat bevolking de mogelijkheid moet hebben om via zelf ingediende/opgestelde wetsvoorstellen te stemmen/beslissen hoe ze hun samenleving vorm geven. Daartoe dient het instrument van referendum op volksinitiatief. (≠ plebisciet, referendum op initiatief van “de regering”) waarbij de bevolking de “elite/regering” kan overrulen.
