De laatste weken blijkt opnieuw hoe politieke partijen in ons land voortdurend met elkaar kibbelen en elkaar bekritiseren. Bij gevoelige thema’s – zoals abortus, de hoofddoek in publieke functies en in het onderwijs, asiel en migratie, de bouw van moskeeën, windmolenparken op zee, de beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, de NAVO-norm voor defensie, de inzet van troepen in Oekraïne en de erkenning van Palestina – vliegen de verwijten en discussies heen en weer. Vaak resulteert dit in halfslachtige of “rotte” compromissen die vooral leiden tot frustratie en ontevredenheid bij de bevolking. De betogingen en straatprotesten zijn daar een duidelijk teken van.
Is het dan niet tijd om te evolueren naar een besluitvormingsmodel waarbij de bevolking zélf rechtstreeks mee beslist over kwesties die ons allemaal raken? Zwitserland toont dat dit kan via referenda.
In Zwitserland vinden vier referenda dagen per jaar plaats. Op die dagen stemmen burgers telkens over meerdere wetsvoorstellen en besluiten. Honderdduizend handtekeningen volstaan om een zogenoemd volksinitiatief-referendum af te dwingen. Deze referenda zijn bindend en er geldt geen opkomstdrempel. Essentieel is wel dat ze worden voorafgegaan door een breed en levendig publiek debat.
Zo stemden de Zwitsers bijvoorbeeld vorig jaar o.a. over:
1. de verbreding van de nationale wegen (november 2024)
2. hervorming van het Zwitserse bedrijfspensioenstelsel (september 2024)
3. de vrijheid en lichamelijke integriteit (juni 2024)
Zwitserland ziet zichzelf niet als een natiestaat, maar als een gemeenschap van burgers. Het land kent een lange traditie van volksvergaderingen die vroeger op de markt plaatsvonden. De overheid neemt vooral een dienende rol op zich: de regering fungeert hoofdzakelijk als uitvoerend orgaan, zoals dat eigenlijk hoort.
Wanneer burgers hun stem laten horen in bindende referenda, dragen zij ook zelf de verantwoordelijkheid voor de gevolgen. Daardoor worden beslissingen zorgvuldig overwogen en ervaren mensen ze als rechtvaardiger. Onvrede en protest worden zo tot een minimum beperkt, want de bevolking heeft letterlijk het heft in eigen handen.
In ons land is er een grote terughoudendheid tegenover de rechtstreekse democratie in de vorm van volksraadplegingen oftewel referenda. Politici zijn namelijk niet geïnteresseerd in uw mening, maar doen wel alsof ze die vertegenwoordigen. Via verkiezingen staat u uw macht af, punt andere lijn.
In tegenstelling tot Zwitserland laat de Belgische grondwet bindende referenda niet toe want in art. 33 van de grondwet staat: ‘Alle machten gaan uit van de NATIE. Zij worden uitgeoefend op de wijze door de grondwet bepaald.’ Wie is die natie dan? Dit staat verder in Art. 42 uitgelegd: “De leden van beide kamers vertegenwoordigen de Natie en niet enkel degenen die hen hebben verkozen”. Met andere woorden, de macht wordt niet uitgeoefend door de gelijkwaardige burgers, maar door de leden van de kamer waarvan we ondertussen weten dat het partijsoldaten zijn.
Daarom moet artikel 33 van de Belgische Grondwet: ‘Alle machten gaan uit van de NATIE’ worden gewijzigd in: ‘Alle machten gaan uit van het Belgische VOLK (Burgers) Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald.”
Naast nog andere artikels dient ook Art. 36 te worden gewijzigd als volgt: “De federale wetgevende macht wordt rechtstreeks uitgeoefend door de burgers of collectief door de koning, het Huis van Afgevaardigden en de Senaat.”
Bron: Johan Sanctorum in Doorbraak van 07-09-2025
Meer Democratie vzw voert actie om, via deze grondwetswijziging, bindende referenda op volksinitiatief mogelijk te maken.
Beste medeburger, sluit u bij ons aan, doe met ons mee om dit te realiseren en teken de petitie om de Belgische Grondwet aan te passen om bindende referenda in ons land mogelijk te maken.
Onderteken de petitie op de kamer: https://dekamer.mijnopinie.belgium.be/initiatives/i-988?locale=nl
Sluit u aan bij Meer Democratie vzw en steun ons om ons land democratischer te maken. Onze acties zijn alleen mogelijk door mensen als u. Meer Democratie krijgt geen subsidie en de meeste private fondsen sluiten politieke doelstellingen uit. Help ons nog sterker te staan en word Vriend voor een maandbedrag dat u zelf kiest. Daarmee zorgt u dat we snel kunnen handelen en acties op langere termijn kunnen plannen. Maar ook met een eenmalige donatie helpt u onze acties vooruit!