Le Soir besteedde op 7 februari jongstleden nogal wat aandacht aan het systeem van de 'orçamento participativo' dat door het linkse stadsbestuur van Porto Alegre (Brazilië) ruim tien jaar geleden werd ingevoerd. Centraal daarbij stond de figuur van de Belgische vicepremier Elio Di Rupo, die zoals vele andere klassieke politici aanwezig was op het 'alternatieve' sociale wereldforum in die stad. Voor Di Rupo was het trouwens niet de eerste keer dat hij die plek bezocht.
Di Rupo is naast vicepremier ook burgemeester van de Henegouwse hoofdstad Bergen (Mons) en wil daar de 'orçamento participativo' invoeren. De plannen zijn in een vergevorderd stadium. Bergen werd onderverdeeld in zes sectoren en dertig wijken. Di Rupo wil via geheime stemming vertegenwoordigers laten verkiezen die dan over de investeringsprioriteiten moeten debatteren. In 2002 zal een experimentele fase worden doorlopen, en indien dit positief afloopt, zal in 2004 het systeem worden veralgemeend, aldus Le Soir. Bergen staat overigens niet alleen. In de Henegouwse gemeente Anderlues, waar de PS alleenheerser is met 18 op 21 verkozenen in de gemeenteraad, werd bij de laatste verkiezingen ook één gauchist verkozen op de lijst 'Alliance pour une démocratie participative'. Sinds kort worden daar iedere vierde maandag van de maand 'forums citoyens pour la démocratie participative' gehouden.
Betekent dit nu dat Di Rupo gewonnen is voor de directe democratie? Integendeel. Volgens hem zou, met de directe democratie '(...) de doodstraf nog steeds bestaan. Het komt er integendeel op aan om subtiel te doseren. De gemeenteraad blijft het beslissend orgaan. De macht wordt slechts binnen een welafgelijnd kader gedelegeerd. De stad ontloopt haar verantwoordelijkheden niet, ze laat zich voorlichten.' ('...la peine de mort serait toujours d'application. Non, le tout est de trouver un dosage subtil. Le conseil communal demeure l'instance décisionnelle. La délégation de pouvoir se fait dans un cadre bien défini. La Ville ne se dessaisit pas de ses responsabilités, elle se fait éclairer.')
Het wordt hoe langer hoe duidelijker dat de linkse partijen in België de invoering van een daadwerkelijke democratie niet zien zitten. Het systeem van het participatieve budget wordt gebruikt als een ersatz en rookgordijn. De argumentatie van Di Rupo is typisch voor het modale Belgische loge-lid: de burgers zijn moreel onbetrouwbaar en zouden onmenselijke beslissingen nemen (zoals het invoeren van de doodstraf), indien ze hiertoe de gelegenheid zouden krijgen. Daarom moeten ze door verlichte geesten tegen heug en meug worden bevoogd, al moeten deze laatsten anderzijds toch luisteren 'naar wat er bij de mensen leeft', vooral dan voor wat de concrete materiële noden betreft. En daar is het 'orçamento participativo' wel geschikt voor. In dit systeem worden alleen vragen van investeringsprioriteiten behandeld. De Henegouwse socialisten schijnen trouwens niet geneigd om het systeem van Porto Alegre zonder meer te kopiëren. In Porto Alegre zijn de beslissingen genomen op volksvergaderingen bindend, maar de stemmingen zijn niet geheim. In Bergen lijkt men te evolueren naar een systeem waarbij de stemmingen wel geheim zijn, maar de resultaten niet bindend. Zo blijven we bezig.
