Die verdomde Ieren toch!

Het Ierse 'no' was een blijk van gezond verstand, want wie verklaart zich akkoord met een tekst die hij niet kan begrijpen? Volgens Democratie.Nu moet Europa door meer dergelijke referenda democratischer worden.

Het Ierse volk heeft 'no' gestemd en krijgt meteen weldenkend Europa over zich heen, in deze krant bij monde van Tom Sauer (De Standaard, 14.06.2008). Sauer verpakt zijn verklaring voor het Ierse neen in een heuse scheldkanonnade: de 'verdomde' Ieren zijn asociaal, ondankbaar, goedgelovig, convulsief regeringsvijandig, gefrustreerd, semianalfabeet, niet wilsbekwaam en bovendien om de tuin geleid door egoïstische ('soms rijke') volksmenners.

Volgens ons kun je het Ierse 'no' net zo goed zien als een blijk van gezond verstand: anders dan de meeste politici weigeren de Ieren, na de Fransen en de Nederlanders, een contract te tekenen dat ze niet (kunnen) begrijpen. Hoewel heel wat politici (onder anderen de Ierse commissaris voor Europese Zaken zelf) toegeven dat ze het Verdrag van Lissabon niet gelezen hebben of dat het onleesbaar is, aarzelen ze toch geen seconde om het enthousiast goed te keuren en critici als debiel of weerspannig af te schilderen. Getuigt dat dan van zoveel politieke wijsheid? Zouden deze politici als privépersoon een contract tekenen dat ze niet gelezen hebben of niet begrijpen? Natuurlijk niet. Zou hun vertrouwen in de opsteller van het contract geen serieuze knauw krijgen als deze zich vervolgens boos maakt en zelf in hun plaats tekent? Natuurlijk wel.

Voor alle duidelijkheid: we spreken ons hier niet uit over de inhoud van het verdrag. Wel pleiten we nadrukkelijk voor leesbare wetteksten, los van de vraag of er in referenda of in een parlement over gestemd moet worden.

Na drie afwijzingen staat het nu wel vast: een meerderheid van de burgers in minstens drie landen lust dit verdrag niet. Dat is meteen ook de enige toelaatbare interpretatie van deze referenda. De politiek relevante boodschap van de bevolking luidt dus niet 'weg met de EU', maar wel 'het Verdrag van Lissabon deugt niet'. Wie de uitslag van een referendum van de hand wijst door allerlei interpretaties uit te vinden ('slecht geslapen', 'gemanipuleerd', 'tegen de EU gestemd'), heeft van democratie niets begrepen.

Sauers besluit luidt dat referenda over Europese thema's niet deugen. De blik van de gewone burger reikt volgens hem niet verder dan de gemeentegrens. Directe democratie moet dan ook beperkt blijven tot lokale vragen over parkings en bloembakken, alle andere beslissingen laten we maar liever aan de gekozenen des volks over. Daarbij heeft Sauer het over 'juiste beslissingen'. Weet hij dan niet dat democratie net vertrekt vanuit de vaststelling dat er geen 'juiste beslissingen' bestaan? In een democratie bepalen de burgers (de Soeverein) wat 'juist' is. Wie op het Europese continent aan politiek wil doen, kan zich daar maar beter bij neerleggen.

Het gevaar is niet denkbeeldig dat het aloude 'democratisch deficit' in de EU ontaardt in een 'autocratisch surplus'. Een democratisering van de EU vergt niet alleen transparantere structuren, meer onafhankelijke controle, een volwaardig parlement, een onafhankelijker gerechtshof en subsidiariteit in beide richtingen, maar ook meer inspraak voor de burgers en (hoogdringend) meer nederigheid en democratische gezindheid bij politici. Misschien betekent de huidige crisis wel een nieuwe kans in die richting.

Een politiek systeem zonder vertrouwen tussen 'regeerders' en 'geregeerden', waarin beslissingen veel vlotter en sneller gaan, is natuurlijk ook mogelijk. Je hoeft daarvoor niet eens zo ver terug te gaan in de geschiedenis of lang op het vliegtuig te zitten. Maar laten zij die de democratie willen vervangen door iets anders dan tenminste de moed en de eerlijkheid opbrengen om dat systeem ook bij naam te noemen.

Wij roepen de politieke klasse op om zich niet nog hoger in hun ivoren toren te nestelen, maar net integendeel voor méér democratie (dus ook meer referenda) te kiezen. Dat zal in het begin ongetwijfeld 'vertraging' opleveren. Het is echter de enige manier om het vertrouwen bij de bevolking (ook in de andere EU-landen) duurzaam te herstellen.

 

Jos Verhulst, Bert Penninckx, Denis Clijsters, Piet De Pauw, Eric Verhulst, Maarten Malaise, Werner Govaerts, Thomas Verhulst, Michaël Bauwens, Marc Janssens en Geert Van Hout zijn lid van Democratie.Nu, een onafhankelijke burgerbeweging voor democratie www.democratie.nu

 

Opgenomen in De Standaard van 18.06.2008

Contact

Meer Democratie VZW
Koetsweg 13
B-3010 Kessel-lo
Ondernemingsnr. 0456.119.338

welkom@meerdemocratie.be
+32 456 37 23 82 (Brigitte George)

Bankrekening

IBAN: BE23 5230 8007 5191
BIC: TRIOBEBB

Privacybeleid en voorwaarden