'We moeten onze democratie op Europees en op nationaal vlak verbeteren, Europa moet veel doorzichtiger zijn en eindelijk werk maken van de participatie van zijn burgers en van rechtstreekse democratie.'
De tien principes terug te vinden in tien Europese talen:
www.attac.be, www.attac.org, www.attac.nl
We halen de belangrijkste democratische principes eruit.
DEEL EEN: OVER HET TOTSTANDKOMINGSPROCES
1. START EEN DEMOCRATISCH PROCES
Elk nieuw Verdrag moet democratisch worden uitgewerkt en goedgekeurd. De Europese Attacs verzetten zich tegen elke poging om het GV nieuw leven in te blazen en stellen het volgende voor:
- Een nieuwe 'institutionele' Vergadering, rechtstreeks verkozen door de burgers van alle lidstaten, zal gemachtigd worden om, met de effectieve participatie van de nationale parlementen, een voorstel voor een nieuw Verdrag uit te werken.
- (...)
- Ieder nieuw Verdrag moet door referenda in alle lidstaten goedgekeurd worden. De uitslagen moeten land per land berekend worden.
- Tijdens de ratificatiecampagnes moeten de Europese instellingen en de lidstaten regels opstellen om te garanderen dat, bijvoorbeeld in de media, het openbare debat onafhankelijk van dominerende belangengroepen gevoerd kan worden, met voldoende ruimte en tijd voor intensieve discussie.
DEEL TWEE: ELEMENTEN VOOR EEN INSTITUTIONEEL VERDRAG
2. VERBETER DE DEMOCRATIE
Elk nieuw Verdrag moet op de beste bestaande democratische beginselen gebaseerd zijn. De huidige EU steunt niet op een duidelijke scheiding van machten en vertoont een democratisch tekort. Het Europese Parlement is niet bevoegd om wetgevende initiatieven te nemen, begrotingen op te stellen of bepaalde beleidslijnen te bepalen, ondanks het feit dat het de enige democratisch verkozen instelling op Europees niveau is; de niet-verkozen Commissie daarentegen is de enige instelling die wetten kan voorstellen.
Tegelijk stellen we een achteruitgang van het democratische leven in de lidstaten vast. De Europese Attacs eisen het volgende:
(...)
- Duidelijke scheiding tussen de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht. Het monopolie van de Commissie om wetten voor te stellen moet worden beëindigd. Het wetgevende initiatief moet toekomen aan alle EU-instellingen en EU-burgers.
- Het Europese Parlement moet voor alle beleidsdomeinen van de EU het recht krijgen om wetten voor te stellen en mede goed te keuren, en moet ook het exclusieve recht krijgen om de EU-Commissie en individuele EU-Commissieleden te verkiezen en te ontslaan.
- Wij vragen de versterking van de nationale parlementen, zowel op het Europese vlak als op de nationale niveaus: de nationale parlementen moeten in de Europese en in de nationale wetgevingen een effectieve rol krijgen.
-- Commentaar van Bert Penninckx --> De lidstaten zouden best eerst bindende referenda in hun eigen land mogelijk moeten maken vooraleer zij soevereiniteitsafstand doen aan Europa.
(...)
3. VOER DOORZICHTIGHEID IN
Op dit ogenblik worden de burgers belemmerd in het uitoefenen van hun recht op informatie.
Discussies van de Raad en het Comité van Permanente Vertegenwoordigers (Coreper) zijn dikwijls niet toegankelijk voor het publiek. Lobbywerk is een allesdoordringend fenomeen dat de democratie ondermijnt. Wij eisen dat:
- alle vergaderingen, comités en werkgroepen van de Raad en van het Comité van Permanente Vertegenwoordigers voor het publiek toegankelijk zijn;
- de toegang tot informatie voor alle Europese burgers gewaarborgd is;
- er in het Verdrag duidelijke beperkingen worden gesteld aan het lobbywerk, en dat alle lobbyisten, Europese Parlementsleden -- Commentaar van Bert Penninckx --> Directe democratie helpt ook tegen het lobbyen.
4. ONTWIKKEL PARTICIPATIE EN RECHTSTREEKSE DEMOCRATIE
Een nieuw institutioneel Verdrag moet het fundamentele recht van rechtstreekse deelneming van de burgers in openbare zaken omvatten. Het moet begrijpelijke, bruikbare en verregaande vormen van rechtstreekse democratie bevatten, bijvoorbeeld de volgende rechten:
- Een bepaald percentage van de totale bevolking in een bepaald aantal lidstaten kan een voorstel indienen, waarover dan in het Europese Parlement gedebatteerd en gestemd wordt.
- Een bepaald percentage van de totale bevolking in een aantal lidstaten kan vragen dat het Europese Parlement een referendum in alle lidstaten organiseert, en het resultaat van de volksraadpleging moet bindend zijn.
- Door grotere doorzichtigheid en beperking van geprivilegieerde toegangskanalen kunnen er beperkingen worden gesteld aan de invloed van de multinationals op de instellingen en de besluitvorming van de EU.
- Verplichte raadpleging van sociale bewegingen en ngo's in het hele EU-wetgevingsproces, op gelijke voet met de raadpleging van andere belangengroepen. -- Commentaar van Bert Penninckx --> Hier ontstaat hetzelfde legitimiteitsprobleem, het zullen 'erkende' ngo's zijn die geraadpleegd zullen worden. Een directe democratie heeft zulke raadplegingen niet nodig.
- Het eerste referendum in alle lidstaten van de EU zou over het nieuwe Verdrag moeten beslissen.
-- Commentaar van Bert Penninckx --> Een goed begin. Het probleem met organisaties die naast de inhoudseisen ook vormeisen formuleren is dat deze laatse aangepast zijn aan hun inhoudseisen. Men krijgt dan als het ware een koppelverkoop. Iets dat politieke partijen zeer goed kennen. De vormeisen komen in feite vóór de inhoudseisen. Zonder vorm kan de inhoud zich niet manifesteren. Of anders gezegd, zonder democratie kan er geen wetgeving van het volk komen en kan Attac zich niet met politiek bezighouden.
