Op 27 november jongstleden bepaalde het Europese Hof van Justitie dat het Europees Stabiliteits Mechanisme (ESM), het permanente financiële vangnet voor de eurolanden, niet in strijd is met de Europese wetgeving en verdragen. Nu ook de nationale parlementen het ESM-verdrag hebben goedgekeurd, is het ESM definitief een feit geworden.
Wat is het ESM?
Het ESM is een speciaal fonds van 700 miljard euro waarmee probleemlanden als Griekenland, Portugal en Italië kunnen worden geholpen bij financiële nood. De 700 miljard is bijeengelegd door de Europese lidstaten. De eurolanden moeten de komende jaren 80 miljard contant aan het ESM overmaken, de overige 620 miljard bestaat uit garant-stellen van eurolanden. Een en ander is geregeld in het ESM-verdrag ('Verdrag tot Oprichting van het Europees Stabiliteits Mechanisme').
Het Europees Stabiliteits Mechanisme (ESM) is samen met de Europese begrotingsregels het belangrijkste antwoord van Europese politici op de voortslepende eurocrisis. Beide versterken het antidemocratische karakter van de Europese Unie alleen maar.
Suprademocratisch
Het ESM kan van lidstaten ongelimiteerd eisen dat ze hun bijdrage aan het ESM verhogen. Nationale staten moeten dan binnen een week over de brug komen. Nationale parlementen of het Europarlement hebben hier geen enkele zeggenschap meer over. Omdat het ESM-bestuur bestaat uit de nationale ministers van Financiën, die doorgaans unaniem beslissen, kunnen nationale regeringen niet overruled worden door het ESM. Daarom is het verwijt aan het ESM supranationaal te zijn, in beginsel onjuist. Maar het ESM is wel suprademocratisch. De parlementaire democratie heeft het nakijken. Al wilde een parlement controle uitoefenen over zijn minister van Financiën, het ESM-bestuur besluit achter gesloten deuren, dus kunnen parlementariërs in de praktijk niets. Om nog maar te zwijgen van direct-democratische goedkeuring door de burgers van de eurolanden.
Juridische immuniteit
Opmerkelijk is bovendien dat het ESM zichzelf, zijn fondsen en al zijn medewerkers juridische immuniteit heeft verleend, terwijl het verdrag nadrukkelijk stelt dat het ESM wel de volledige bevoegdheid heeft om juridische procedures aan te spannen. Mochten parlementen alsnog dwars gaan liggen, bijvoorbeeld door te dreigen met het naar huis sturen van een nationale regering, dan kan zo'n land juridisch gedwongen worden alsnog financieel over de brug te komen.
Referendum
Politieke partijen en bewegingen in verschillende landen willen een referendum over het Europees Stabiliteits Mechanisme. In Duitsland hebben verschillende politici, onder wie minister van Financiën Wolfgang Schäuble en FDP-fractieleider Rainer Brüderle, opgeroepen tot een referendum. In Nederland heeft de Partij voor de Dieren in het parlement een motie voor een referendum ingediend. In Groot-Brittannië heeft premier Cameron geopperd dat een referendum de beste manier is om de relatie van het land met de EU opnieuw te bepalen. Ook in België gaan stemmen op voor een referendum over de jongste Europese ontwikkelingen.
Links
* Het ESM-verdrag: http://www.european-council.europa.eu/media/582895/10-tesm2.nl12.pdf
* Het Europees Stabiliteits Mechanisme: http://nl.wikipedia.org/wiki/Europees_Stabiliteitsmechanisme
* ESM, de nieuwe Europese dictator: Deze link
