Meer dan 200.000 Vlamingen mogen volgende maand naar de stembus | De Standaard Mobile
De fusiekoorts stijgt, vooral in de regering. Bart Somers (Open VLD) wil kost wat kost het aantal Vlaamse gemeenten volgend jaar al van 300 naar 100 herleid zien. De regeringsmaatregel tot nu toe, de keuze van partner aan de gemeenten zelf overlaten en met royale schuldovernames bespoedigen (Ruiselede-Wingene: € 4.059.200, Antwerpen-Borsbeek: € 50.000.000), heeft niet het gewenste resultaat, omdat te weinig gemeenten overstag gaan – op die ‘vrijwillige’ manier kan het volgens Somers nog 100 jaar duren.
Somers blijft er vandaag bij dat er een ‘sterkere motor nodig is dan de vrijwillige fusies’ schrijft De Standaard op 11-08-2023. Hij ziet naar eigen zeggen ‘steeds minder koudwatervrees’ bij de gemeenten. Maar tegelijk gaat het voor hem nog te traag. Het kan allemaal goed bedoeld zijn, maar uiteindelijk zijn deze uitlatingen niet van een zekere arrogantie vrij te pleiten – bemerk de woordkeuze (koudwatervrees). De onderliggende overtuiging luidt: wij, de verkozenen, weten wat nodig is, de bevolking niet; die heeft alleen irrationele, emotionele of conservatieve beweegredenen. Dezelfde teneur bij de eerste schepen van Borsbeek: ‘Zo’n volksraadpleging gaat vaak over emotie en de gemeenteraad moet juist beslissen op basis van feiten en cijfers’.
Wat ook opvalt is: het gaat telkens om een probleemstelling, die alleen van toepassing is binnen de politiek van bevoogdende particratie. Laat die laatste nu juist het problematische anachronisme zijn. Van dezelfde schepen noteren we ook déze symptomatische uitspraak: ‘We gaan er per definitie wel van uit dat de inwoners zich negatief zullen uitspreken, maar het is uiteindelijk de gemeenteraad die beslist’. Of de woorden van de burgemeester van Ruiselede waarmee ze de fusie tegen de wil van de inwoners in verantwoordt: ‘Mensen beseffen niet altijd wat een gemeente allemaal doet. We verzuipen in het werk en er is een tekort aan geschoold personeel.’ De ‘wortel van een stevige schuldaflossing’ (zelfde artikel dS) is helemaal fout. In een democratie dienen de burgers te kunnen beslissen, terwijl hier de regering de bevolking ronduit probeert om te kopen. Dit is per slot van rekening een variante van dictatuur.
Hoe vreemd is het dat men nooit eens over de grenzen gaat kijken, zelfs geen 500 km ver. Tegenover onze 300 gemeenten heeft Zwitserland, met slechts een kleine 2 miljoen inwoners meer dan Vlaanderen, er meer dan 2000. Van fusies is daar geen sprake. Het berglandschap kan dit misschien minder evident maken, maar de Zwitserse gemeenten schijnen hun problemen, via directe democratie, wel degelijk zelf de baas te kunnen. Het geheim zit in de kracht van decentralisatie en de bottom-up structuur van het land. Het beslissingsrecht ligt er in de eerste plaats op het lokale niveau; de burgers kunnen steeds beslissen via referenda. De bevoegdheden die ‘hogere’ niveaus bestrijken worden naar de kantons of de federatie gedelegeerd, ook hier hebben de burgers via referenda het laatste woord. De gemeenten zijn de basiscellen van de Zwitserse staat. Bij ons verloopt alles in omgekeerde richting, top-down, met als gevolg een schrijnend tekort aan sociaal kapitaal. Ziedaar het grote verschil tussen burgers die zich voor hun gemeenschap verantwoordelijk weten en burgers die in alles bevoogd worden door een – al dan niet ‘verkozen’ – overheid.
De Zwitserse ervaring leert dat de directe democratie een grote positieve betrokkenheid van de burger garandeert bij het politieke proces. De burger bezit de mogelijkheid om zich te engageren voor thema's die hij/zij belangrijk vindt, zonder omweg via partijen of politici. De door initiatieven en referenda op gang gebrachte discussies bieden de deelnemers de garantie dat hun wensen ernstig genomen worden.
Guido De Bruyker
Sluit u bij Meer Democratie vzw en steun ons om directe democratie mogelijk te maken. Deze acties zijn alleen mogelijk door mensen als u. Meer Democratie vzw krijgt geen subsidie en de meeste private fondsen sluiten politieke doelstellingen uit. Help ons nog sterker te staan en word Vriend voor een maandbedrag dat u zelf kiest. Daarmee zorgt u dat we snel kunnen handelen en acties op langere termijn kunnen plannen. Maar ook met een eenmalige donatie helpt u onze acties vooruit!
