Dat is de harde conclusie uit De Stemming, het onderzoeksproject van De Standaard en VRT.
Kiezers willen de democratie niet weg, ze willen ze beter zien functioneren.
“De stelling dat een sterke man of zelfs het leger een alternatief zou kunnen vormen voor een onmachtig systeem wint veld, ook al blijft de principiële steun voor de democratie met voorsprong aan kop. Dat geeft aan wat een antwoord kan zijn op de publieke frustratie. Mensen willen de democratie niet weg, maar willen ze beter zien functioneren. Ze rekenen dus nog steeds op het systeem om zichzelf te hernieuwen. Ze zoeken vertwijfeld naar een signaal waarmee ze die ommekeer op gang kunnen brengen.”
(Bart Sturtewagen in De Standaard van 11-05-2023)
Aan welke ommekeer hebben we nu behoefte? Hoe komen we tot een democratie die naam waardig? We moeten het blijven herhalen: in een echte democratie hebben de burgers op politiek vlak steeds het laatste woord.
Omdat de mensen na de verkiezingen geen enkele inspraak meer hebben in het beleid krijgen de politici een soort “carte blanche” tot aan de volgende verkiezingen. Er wordt uitgegaan van de premisse van een representatieve democratie waar de vertegenwoordigers van het volk hun mandaat krijgen via verkiezingen. Het geloof bestaat dat democratie gelijkgesteld is aan verkiezingen. Bovendien kunnen we in ons land alleen maar stemmen op kandidaten die door de partijen zijn aangeduid (= op een verkiesbare plaats gezet). Hierbij hebben de mensen het terechte gevoel dat ze niet goed vertegenwoordigd worden, want de verkozenen zijn “partijvertegenwoordigers” en geen volksvertegenwoordigers. Ze merken dat de politici er niet in slagen om hun voorkeuren ‘daadwerkelijk om te zetten in beleid’. Zo schrijft Jan-Frederik Abbeloos in De Standaard 11-05-2023: “...Voor alle duidelijkheid, ruim acht op de tien bevraagde Vlamingen vinden een democratie een (zeer) goede manier om een land te besturen. Maar slechts de helft is van mening dat België momenteel ook daadwerkelijk democratisch bestuurd wordt. 34 procent geeft zelfs aan dat het niet zo is.
Ook wij bij Meer democratie vzw zijn het eens met de 34 procent die aangeven dat België geen democratie is. Is de “representatieve democratie” zoals wij die nu kennen wel een echte democratie? Het partijpolitieke systeem in België ondermijnt substantieel de medezeggenschap van de burgers.
Een andere zorgwekkende vaststelling is dat door “de ontevredenheid over het beleid ongeveer 60 procent van de Vlamingen wel wat zien in een bestuur door experten in plaats van politici. De roep om een sterke leider vindt gehoor bij 35 procent van de ondervraagden, wat best wel veel is.” (VRT nws). Iemand die zich als “leider” (D.= Führer) profileert en als dusdanig wil verkozen worden kan niet anders dan in meer of mindere mate “demagogisch” te werk gaan om stemmen te halen. Hoe kunnen de burgers dan nog objectief kiezen zonder aan manipulatie en demagogie onderworpen te worden? De inspraak is dan helemaal weg en zijn we nog verder van democratie verwijderd.
Meer Democratie vzw strijdt voor een echte democratie waar de verzameling van burgers op politiek vlak steeds het laatste woord hebben. Dit is de broodnodige vernieuwing van het systeem waar Bart Sturtewagen op alludeert. Praktisch betekent dit dat de burgers via het bindend referendum op volksinitiatief ook correctief kunnen optreden wanneer ze bepaalde wetten of beslissingen als onrechtvaardig ervaren. Eveneen kunnen via een recall-procedure die politici die het te gortig maken worden teruggeroepen.
Want stemmen is iets heel anders dan “verkiezen”. Stemmen doe je voor of tegen een wetsvoorstel. In een echte democratie krijgt iedere burger een vrije en gelijke stem in het maken en stemmen van wetten. Dit betekent dat de burgers zelf wetsontwerpen kunnen indienen en die door het parlement of via bindende referenda op volksinitiatief laten goed- of afkeuren. In een echte democratie heeft iedere burger, uit gelijk welke laag dan ook, de mogelijkheid om via een gegarandeerd vrije en gelijke stem deel te nemen aan de wetsproductie. Zowel door hierin initiatieven te kunnen nemen als door erover te stemmen. Wanneer de burgers merken dat ze, via bindende referenda, daadwerkelijk in staat zijn hun samenleving zelf vorm te geven, zal hun betrokkenheid toenemen en zal de particratie overwonnen worden. Het democratische bewustzijn van brede lagen van de bevolking zal groeien en krachtiger worden. Het huidige “wantrouwen” tegenover “de politiek” verdwijnt dan want de burgers besturen zichzelf.
Bij Meer democratie vzw hebben we concrete voorstellen uitgewerkt om de democratie praktisch te realiseren
Sluit u aan bij Meer Democratie vzw en steun ons om dit mogelijk te maken. Deze acties zijn alleen mogelijk door mensen als u. Meer Democratie krijgt geen subsidie en de meeste private fondsen sluiten politieke doelstellingen uit. Help ons nog sterker te staan en word Vriend voor een maandbedrag dat u zelf kiest. Daarmee zorgt u dat we snel kunnen handelen en acties op langere termijn kunnen plannen. Maar ook met een eenmalige donatie helpt u onze acties vooruit!
